Είναι πολλοί εκείνοι που ακόμη και στην απλή θέαση μιας κατσαρίδας, στον δημόσιο χώρο, σ’ ένα πεζοδρόμιο, σε μια πλατεία, παραλύουν. Δεν συζητάμε για την αντίδραση αυτών των ανθρώπων, αν δουν κατσαρίδα στο σπίτι ή στο γραφείο τους. Επικρατεί πανικός.
Τις νύχτες του καλοκαιριού, όταν η πλάση ησυχάζει, οι κατσαρίδες εμφανίζονται από το πουθενά και τρομοκρατούν τους πάντες. Κανείς δεν μπορεί να αδιαφορήσει στη θέαση μιας κατσαρίδας. Απλώς οι πιο ψύχραιμοι θα αναλάβουν την άμεση εξόντωσή τους. Αν είναι λίγο τυχεροί θα την προλάβουν, πριν κρυφτεί, και με το παπούτσι τους ή με μια παντόφλα (αν πρόκειται για το σπίτι) θα πράξουν το πρέπον. Όμως, ακόμη και ο ήχος αυτής της κίνησης μπορεί να τρελάνει κάποιους…
Οι κατσαρίδες, μέσα στα χρόνια, έχουν αποτελέσει έμπνευση για βιβλία, τραγούδια, ταινίες κ.λπ. Και μέσω αυτών ακριβώς των χρήσεων επιχειρείται και μια εκλογίκευση του όλου ζητήματος – που για πολλούς, πάντως, πάντα θα πέφτει στο κενό.
Η αποτύπωση μιας ιστορίας με κατσαρίδες, στο χαρτί ή στην κινούμενη εικόνα, μπορεί να δημιουργήσει νέα (αντι)αισθητικά ενδεχόμενα και δεδομένα, που μπορεί να δράσουν επίσης απομυθοποιητικά.
Ποιος δεν γνωρίζει το περίφημο ισπανικό φολκλορικό “La cucaracha” (Η κατσαρίδα), που συνδέθηκε τόσο πολύ με την μεξικανική επανάσταση (1910-1920) και το οποίο έχουν τραγουδήσει-διασκευάσει οι πάντες (από τον Louis Armstrong, τον Xavier Cugat και τον Charlie Parker, μέχρι την Milva, τον Nino Rota και την Lila Downs);
Ποιος δεν γνωρίζει την Μεταμόρφωση του Φραντς Κάφκα (εκεί όπου ο ήρωας μεταμορφώνεται σ’ ένα αποκρουστικό ον, που δεν κατονομάζεται, αλλά όλοι αντιλαμβάνονται πως πρόκειται για κατσαρίδα), το Naked Lunch του William S. Burroughs (όπου οι κατσαρίδες έχουν μετατραπεί σε γραφομηχανές κ.λπ.) ή ακόμη και την νουβέλα Οι Κατσαρίδες του Jo Nesbø;
Και στο σινεμά φυσικά, ιδίως στο θρίλερ, μα και σε άλλου τύπου ταινίες, ουκ ολίγες φορές οι κατσαρίδες πρωταγωνιστούν (Creepshow, Εφιάλτης στον Δρόμο με τις Λεύκες 4 κ.λπ.).
Σε όλη αυτή την «περιπέτεια» τα καρτούν και τα κόμικς θα λέγαμε πως έχουν έναν πρωταγωνιστικό ρόλο – και όλοι αντιλαμβάνονται γιατί. Γιατί η αποτύπωση μιας ιστορίας με κατσαρίδες, στο χαρτί ή στην κινούμενη εικόνα, μπορεί να δημιουργήσει νέα (αντι)αισθητικά ενδεχόμενα και δεδομένα, που μπορεί να δράσουν επίσης απομυθοποιητικά.
Ένας κομίστας που έφτιαξε μια χαριτωμένη ιστορία για τις κατσαρίδες είναι και ο περίφημος Don Martin (1931-2000), ο άνθρωπος που συνδέθηκε όσο λίγοι με το διάσημο κόμικ περιοδικό MAD, που κυκλοφορούσε στην Αμερική από το 1952 μέχρι πρόσφατα, το 2018.
Το MAD είχε έρθει και στην Ελλάδα στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και οι παλιότεροι θα θυμούνται σίγουρα τον ντόρο που είχε κάνει τότε, σβήνοντας από το χάρτη, σιγά-σιγά, διάφορα εφηβικά περιοδικά κόμικς.
Η πρώτη ελληνική περίοδός του (εκδόσεις Α. Σαμούχος) κράτησε από τον Ιούλιο του 1979, έως και τον Αύγουστο του 1984 (όπως διαβάζουμε στο greekcomics.gr), συμπληρώνοντας 56 τεύχη, ενώ υπήρξε και μια συνέχειά του, κάποια χρόνια αργότερα (Ιούνιος 1996), όταν υπό άλλον εκδότη (Delta Graph) τυπώθηκαν ακόμη 25 τεύχη.
Εκείνη την πρώτη εποχή, και πιο συγκεκριμένα το 1981, είχαν τυπωθεί και μερικά βιβλία τσέπης MAD –όχι πολλά, τρία-τέσσερα, τα οποία σήμερα είναι σπάνια– προσφέροντας άφθονο γέλιο.
Σ’ ένα απ’ αυτά, που είχε τίτλο «Ο Ντον Μάρτιν Πάει κι Έρχεται», και που περιλάμβανε διάφορες ιστορίες γραμμένες και σχεδιασμένες από τον Don Martin, οι κατσαρίδες έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο.
Ο Αμερικανός κομίστας καταστρώνει μία «εικονογραφημένη μελέτη», με πολύ χιούμορ, ωραία σκίτσα και με τους πάντα μοναδικούς αστείους ήχους του (σπλατ, σλομπ, τσίκα-τσίκα-τσίκα, σιπαντιτί-σιπαντιτί, σπλαντάπ, σκουιμπιντιντάπ κ.λπ.), που αποτελούσαν πάντα ένα σήμα κατατεθέν του.
Μερικές σελίδες από αυτήν την ιστορία σκανάρουμε για εσάς, τώρα…
Φώντας Τρούσας
