ΚΡΟΤΩΝΕΣ (ΤΣΙΜΠΟΥΡΙΑ)

Οι κρότωνες ή τσιμπούρια είναι αρθρόποδα που απομυζούν αίμα από τα ζώα και τον άνθρωπο. Έχουν 4 ζεύγη ποδιών, η ράχη των αρρένων είναι σκουρόχρωμη σε όλο το μήκος της ενώ η ράχη των θηλέων μόνο στο μπροστινό της μέρος. προσκολλώνται σε σπονδυλωτούς ξενιστές και μυζούν αίμα Το άνοιγμα του στόματος βρίσκεται στη βάση μιάς αγκαθωτής λόγχης. Όταν η αγκαθωτή λόγχη βυθίζεται στο δέρμα, ανοίγει σε ολόκληρο το μήκος της και στη βάση της εμφανίζεται το άνοιγμα του στόματος. Έτσι αρχίζει η απομύζηση του αίματος.

Τα τσιμπούρια βρίσκονται στην ύπαιθρο, σε λιβάδια, δάση, θαμνότοπους, βαλτότοπους αλλά και σε αστικά σημεία, όπως πάρκα, κήπους. Δεν πετούν και δεν πηδούν, αλλά προσκολλώνται στο δέρμα του ανθρώπου ή του ζώου μόλις τους το επιτρέψουν οι συνθήκες. Έτσι, είναι εύκολο ένα τσιμπούρι να προσκολληθεί από το γκαζόν ή άλλο σημείο στο εκτεθειμένο δέρμα ή από το τρίχωμα ενός ζώου όπως του σκύλου στο χέρι του ανθρώπου που το χαϊδεύει. Προτιμούν τα υγρά και ζεστά μέρη του ανθρώπινου σώματος, όπως τις μασχάλες, τη βουβωνική χώρα, την περιοχή γύρω από τα αυτιά και γενικά γύρω από το τριχωτό της κεφαλής, μέσα στους αγκώνες και πίσω από τα γόνατα, τον αφαλό, ανάμεσα στα δάχτυλα, γύρω από τη μέση και τις περιοχές που καταλήγουν τα ρούχα.

• Γεννούν 200 αυγά τη φορά, έως 10.000 στη ζωή τους. Τα τοποθετούν κάτω από πέτρες, σε εσοχές τοίχων και σχισμές ξύλων.
• Στην Ελλάδα έχουν βρεθεί τα είδη:
• Ixodes ricinus.(The sheep tick) Είδος με 3 ξενιστές, κυρίως σε αιγοπρόβατα. Στην Β.Ελλάδα προβλήματα εγκεφαλίτιδος, Rhipicephalus sanguineus (The dog tick) Είδος με 3 ξενιστές, συχνά σε σπιτάκια σκύλων και κατοικίες.. Hyalomma anatolicum excavatum Σε αιγοπρόβατα, βοοειδή, ίππους, σκύλους , άνθρωπο, Haemaphysalis spp. H. leporipalustris (συνήθως σε κουνέλια), H. chordeilis (σε πτηνά), H. Inermis, Η. punctata (σε γάτες) και Η. concinna (σε τρωκτικά)

Οι κρότωνες προκαλούν αρχικά ενόχληση και δυσφορία στον σκύλο, ο οποίος στην προσπάθειά του να απαλλαγεί από αυτούς, ξύνεται και δαγκώνεται. Η δυσφορία αυτή μερικές φορές μπορεί να εκδηλωθεί με εκνευρισμό και ανορεξία.

Οι κρότωνες με τα νύγματα των εκτός της ενoχλήσεως που προκαλούν, είναι και φορείς ασθενειών. Είναι ενδιάμεσοι ξενισταί, ιών, πρωτοζώων, βακτηριδίων, ρικετσιών κ.λ.π. Τα πιο συνήθη νοσήματα στην Ελλάδα που μεταδίδονται από τα τσιμπούρια είναι η Πιροπλάσμωσις και η Ερλιχίωσις. Και στις δύο περιπτώσεις το κατοικίδιο έχει ανορεξία, κατάπτωση, εμέτους, διάρροια, οφθαλμορινικό έκκριμα, αίμα στα ούρα κτλ.

• Νόσος του Λάϊμ (Lyme disease). Οφείλεται σε μία σπειροχαίτη που στην Ευρώπη έχει ως μοναδικόν ξενιστή τον σκληρό κρότωνα Ixodes ricinus. Ο κρότων αυτός χρησιμοποιεί 3 διαφορετικούς ξενιστές στην συμπλήρωση του βιολογικού του κύκλου.
• Κροτωγενής παράλυσις Θηλυκά μερικών είδών κροτώνων Ixodes, Hyalomma, Dermacentor, Haemaphysalis, Amblyomma, Boophilus και Rhipicephalus έχουν μια νευροτοξίνη στον σίελο που μπορεί να προκαλέσει παράλυση σε ανθρώπους και ζώα.
• Πυρετός Q. Οφείλεται σε ρικέτσια που μεταδίδεται στον άνθρωπο με την εισπνοή μολυσμένης σκόνης από περιττώματα κροτώνων σε χώρους βοοειδών, ή με τα προϊόντα των ζώων αυτών.
• Κροτωνογενής υπόστροφος πυρετός. Οφείλεται σε σπειροχαίτες που μεταβιβάζονται από τρωκτικά μέσω μαλακών κροτώνων ( Argasidae).
• Αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας
• Πιροπλάσμωση. Οφείλεται σε πρωτόζωα που μεταδίδονται μέσω των σιελογόνων αδένων του κρότωνα Ixodes ricinus και υπόδοχα βοοειδή, άλογα και σκύλους.
• Ερλιχίωσις Οφείλεται σε ρικέτσιες με φορέα τον σκύλο.
• Μεσογειακός κηλιδοβλατιδώδης πυρετός Οφείλεται σε ρικέτσια που ενδιάμεσος ξενιστής είναι ο κρότων του σκύλου. Κύρια εποχή μολύνσεως είναι το καλοκαίρι. Η συχνότητα της νόσου στην Ελλάδα είναι πολύ υψηλή.

Πρόληψη : Η εφαρμογή προληπτικών μέσων πριν από την εμφάνιση των τσιμπουριών στο ζώο, αποτελεί την καλλίτερη αντιμετώπιση του κινδύνου μολύνσεως. Τα μέτρα πρόληψης αποδεικνύονται πολύ αποτελεσματικά και στην περίπτωση των μολύνσεων που μπορεί να μεταδώσουν τα τσιμπούρια όπως σε όλες τις ασθένειες.

Μέτρα πρόληψης πρέπει να εφαρμόζονται και στα κατοικίδια ζώα, καθώς και τα σκυλιά και οι γάτες «ελκύουν» τα τσιμπούρια και γίνονται μέσο μεταφοράς προς τον άνθρωπο.

Σε κάθε περίπτωση, που υπάρχει υπόνοια για τσιμπούρι, πρέπει να παρακολουθείτε την υγεία σας. Οι ειδικοί του ΚΕΕΛΠΝΟ επισημαίνουν ότι η τυχόν μόλυνση εκδηλώνεται μέσα σε δύο έως έξι εβδομάδες μετά την προσκόλληση και το τσίμπημα του τσιμπουριού. Συμπτώματα όπως πυρετός, πόνοι στους μύες, εξάνθημα, πονοκέφαλος, νευρολογικές διαταραχές, πρέπει να οδηγήσουν αμέσως στον γιατρό για περαιτέρω έλεγχο και εξετάσεις.

• Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται για την απομάκρυνση κροτώνων που έχουν προσκολληθεί στον ξενιστή και έχουν αρχίσει να μυζούν κυτταρικό υγρό και αίμα. Εάν τα στοματικά μόρια αποκοπούν και παραμείνουν στο δέρμα, τότε αναπτύσσεται στην θέση του νύγματος μόλυνση και κοκκίωμα που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Είναι προτιμότερο να ζητήσουμε από τον κτηνίατρο μας να μας δείξει πως να κάνουμε με ασφάλεια την αφαίρεση του κρότωνα από το δέρμα.

Η αντιμετώπιση των κροτώνων παρουσιάζει μεγάλη δυσκολία και πρέπει να λαμβάνονται συντονισμένα. Πρέπει να αναζητούμε επιχειρήσεις –εταιρείες για τις υπηρεσίες απεντόμωσης– καταπολέμησης, με επιστήμονα που θα φέρει την ειδική αναγγελία και τα εγκεκριμένα βιοκτόνα από το ΥΠ.Α.Π.Ε.Α.Α. αλλά και την υποχρεωτική παρουσία του,για την ορθή εφαρμογή της διαδικασίας. Προτείνεται η συνδυασμένη χρήση προνυμφοκτόνου και ακμαιοκτόνου σκευάσματος.

H προεργασία της Βιοαπορρύπανσης και Εξυγίανσης με τον απαιτούμενο εξοπλισμό, κρίνεται απαραίτητη πριν την εφαρμογή των βιοκτόνων σε καθαρό περιβάλλον, ώστε η αντιμετώπισης να γίνονται με αποτελεσματικότητα, όπως για όλους τους ζωικούς εχθρούς που παρασιτούν στους εσωτερικούς χώρους. Έτσι ο υπεύθυνος επιστήμονας να μπορεί να απομακρύνει εκτός των άλλων και μέρος των αυγών των κροτώνων και άλλων παρασίτων, μειώνοντας έτσι την αναπαραγωγή τους (γεννούν 200 αυγά τη φορά, έως 10.000 στη ζωή τους), την επιβάρυνση του χώρου από την χρήση βιοκτόνων, το κόστος των επισκέψεων αλλά και την ταλαιπωρία.

Καθαριότητα των χώρων και ορθή εφαρμογή βιοκτόνων πρέπει να εφαρμοστεί και στους εξωτερικούς χώρους κτηρίων, τοίχους, έδαφος, οικίσκους σκύλων κ.λ.π